Bernardyn urodził się w 1380 roku w szlacheckiej rodzinie w Massa Marittima i już w dzieciństwie został osierocony. Wychowywał go zamożny stryj ze Sieny, który opłacił mu naukę. W latach 1396-1399 studiował prawo na uniwersytecie w Sienie, równocześnie studiując teologię. Po otrzymaniu licencjatu z prawa kanonicznego przyłączył się do Konfraterni Najświętszej Maryi – bractwa, którego celem było posługiwanie chorym w czasie zarazy. Podczas epidemii dżumy Bernardyn, sam się zaraził pomagając innym, jednak cudem wyszedł z choroby. Później opiekował się swoją niewidomą 90-letnią ciotką.

W 1402 wstąpił do franciszkanów, a dwa lata później otrzymał święcenia kapłańskie. Został skierowany do małego klasztoru, położonego na wzgórzu w pobliżu Sieny, w Capiola. Tam posługiwał przez dwanaście lat. Tam też dał się poznać jako dobry kaznodzieja. W 1417 został mianowany kaznodzieją z terenem działania na całe Włochy. Zdobył rozgłos i szacunek nie tylko ze względu na słowa i ewangeliczną postawę życia, ale także ze względu na zdziałane cuda. Na jego kazania miały garnąć się tak wielkie tłumy, że żaden kościół nie mógł ich pomieścić. Musiał więc głosić Ewangelię na placach. Bernardyn przemawiał w charakterystycznym, dialogowanym stylu, wyrażając opinie wielu stron – sądy rozmówców ukryte w myślach, komentarze świadków oraz własne spostrzeżenia. Istotnym tematem jego kazań były sprawy związane ze sprawiedliwością społeczną (np. problem lichwy) oraz pokojem.

Wyróżniał się szczególnym nabożeństwem do Imienia Jezus. Miał je wypisane na drewnianej tabliczce, którą nosił przy sobie. Od wezwania tego imienia rozpoczynał każde kazanie: podnosił tabliczkę w górę, a wszyscy zgromadzeni padali na kolana. W tym geście niektórzy zaczęli dopatrywać się herezji, co doprowadziło do potrzeby tłumaczenia się Bernardyna przed papieżami: Marcinem V (1426), Eugeniuszem IV (1431), także przed ojcami soboru w Bazylei (1438).

Włączył się działania reformatorskie w Zakonie Braci Mniejszych, mające na celu powrót do pierwotnej surowości zachowywania Reguły św. Franciszka. Zaczął zakładać nowe konwenty w duchu zaplanowanej przez siebie obserwy – stąd jego zwolenników nazywano obserwantami (Ordo Fratrum Minorum Regularis Observantiae).

Zaangażowany w działalność apostolską i w reformę Zakonu trzykrotnie odmawiał przyjęcia godności biskupiej: Sieny (1427), Ferrary (1431) i Urbino (1435). Obecny był również na Soborze Florenckim, gdzie był rzecznikiem zjednoczenia z Greckim Kościołem Ortodoksyjnym. W latach 1438-1442 pełnił urząd wikariusza generalnego zakonu.

Zmarł w roku 1444 (20 maja) w San Silvestro, w pobliżu Akwili. Kanonizowany został już sześć lat później przez papieża Mikołaja V. Jego wspomnienie liturgiczne obchodzone jest w dzienną pamiątkę śmierci.

Bernardyn jest twórcą cennych dzieł teologicznych, za które został zaliczony do grona doktorów Kościoła. Jest patronem bernardynów, Sieny, rodzinnej miejscowości Massa Marittima oraz tkaczy, a także orędownikiem cierpiących na choroby płuc i gardła oraz cierpiących na krwotoki.

W ikonografii św. Bernardyna przedstawia się trzymającego monogram IHS w promieniach, bądź też księgę. Z boku leżą trzy infuły przypominające o trzech odrzuconych biskupstwach.

Od imienia św. Bernardyna funkcjonuje w Polsce nieoficjalna nazwa franciszkanów obserwantów – bernardyni. Uczeń św. Bernardyna, św. Jan Kapistran zakładając w Krakowie klasztor obserwancki (1454) nadał mu wezwanie swojego nauczyciela. Z biegiem czasu mieszkańcy Krakowa zaczęli nazywać zakonników z tego klasztoru braćmi od św. Bernardyna, a potem po prostu bernardynami.

k.gorgoń